CUMHURİYET, DEMOKRASİ, LAİKLİK, HUKUK, NEDİR?

Cumhuriyet Nedir?

Arapça kökenli “cumhur=halk” kelimesi ile “iyet=ait” ekinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan cumhuriyet sözcüğü, “halka ait” anlamına gelmektedir.Daha geniş anlamda ise;halkın veya halkın vekaletine sahip kişilerin katılımıyla,başta devlet başkanı olmak üzere,devletin başlıca temel organlarının belli aralıklarla yinelenen seçimlerle göreve getirildiği bir “yönetim biçimi”dir.

Anayasamızın 1.maddesine göre, “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir”.

Ancak cumhuriyet adını verdiğimiz yönetim biçimi tek başına fazla bir anlam ifade etmez.Dünya’nın çeşitli ülkeleri birbirinden çok farklı cumhuriyet temelli yönetim biçimlerine sahiptir.Mesela,İran bir İslam cumhuriyetidir.Çin,sosyalist bir cumhuriyettir.ABD,federal bir cumhuriyettir.Peki,Türkiye nasıl bir cumhuriyettir?


Demokrasi Nedir?

Yunanca kökenli “demos=halk” kelimesi ile “kratos=yönetim” kelimesinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan demos-kratos sözcüğü, “halkın yönetimi” anlamına gelmektedir.Daha geniş anlamda ise;halkın kendi kendisini yönetmenin ötesinde,bireysel hak ve özgürlükleri ön plana çıkaran,toplumu oluşturan bireylerin refahı ve huzurunun en iyi şekilde sağlanmasını amaçlayan,toplumsal adalet ve barış ilkesine dayalı bir yaşam biçimidir.


Laiklik Nedir?

Yunanca kökenli “laikos” kelimesi,din adamı sıfatı taşımayan kişiler için kullanılırdı.İlk kullanıldığı batı dillerinde ise “dine yada kiliseye ait olmayan” anlamını taşımaktaydı.Günümüzde ise kısaca “din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması” anlamına gelmektedir.

Laik devlet anlayışında ise;devletin siyasi yapısını,hükümet ve idarenin işleyişini,toplumun yaşayışını düzenleyen kanun ve kuralları dini prensipler değil;bilimsel yaklaşımlar,toplumsal ihtiyaçlar ve hayatın gerçekleri tayin eder.

Mustafa Kemal Atatürk’ün laiklik ile ilgili söylemleri de şöyledir.

“Laiklik yalnızca din ve dünya işlerinin ayrılması demek değildir.Bütün yurttaşların vicdan,ibadet ve din hürriyeti de demektir.Laiklik asla dinsizlik olmadığı gibi,sahte dindarlık ve büyücülükle mücadele kapısını açtığı için,gerçek dindarlığın gelişmesi imkanını temin etmiştir.”


Hukuk Nedir?

Toplum yaşamını düzenlemek için,uygulanması devlet tarafından yaptırıma bağlanmış kurallar bütünüdür.Ancak hukukun tanımı evrensel ve toplumsal ölçekte halen tartışılmaktadır.

Cumhuriyet,demokrasi,laiklik ve hukukun tanımları ve uygulanış şekilleri bir evrensellik göstermemektedir.Bu kavramlar,toplumsal ölçekte ne yazık ki kendi içlerinde tutarsızlık göstermektedirler.

Ancak bugün hatırımızda tutmamız gereken en önemli nokta,insanı odak noktasına koyan,bireyin refahı ve huzurunu sağlayan cumhuriyeti,demokrasiyi,laikliği,hukuku inşa edebilmektir.

Bu bağlamda belki de hiçbirimizin gerçek manada göremediğimiz evrensel bir değerdir Atatürk’ün bizlere bıraktığı.Anayasamızın 2.maddesi;

Türkiye Cumhuriyeti,toplumun huzuru,milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde,insan haklarına saygılı,

1-Demokratik
2-Laik
3-Sosyal
4-Hukuk
devletidir.


Devletler ister demokrasi ile,ister laiklikle,ister başka bir şey ile,ne ile yönetilirse yönetilsin,bireyin refahı ve huzurunu sağlayan bir devlet yapısı ile o toplum veya o ülke en gelişmiş ülkelerden biri olur.Bir çok az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerdeki kaos ve gerilim,yönetim kademesindeki kişi veya grupların kendi çıkarlarını gözetme çabasından ortaya çıkmaktadır.

Toparlayacak olursak;
Türkiye Cumhuriyeti(Türk halkına ait olan),
Demokratik(halkın kendi kendini yönettiği),
Laik(dini ilkeleri devlet yönetimine karıştırmayan ancak bireyin hak ve özgürlüklerini de kısıtlamayan)

Sosyal, Hukuk, devletidir.